کاربرد پایش وضعیت در بهینه سازی برنامه تعمیر و نگهداری ماشین آلا

نگهداری و تعمیرات در صنعت و بخصوص ماشین آلات ضروری است. ماشین آلات کشاورزی به علت کار درشرایط بار زیاد،
زمینهای ناهموار، محیط آلوده به گردوخاک و دیگر شرایط سخت اقلیمی به برنامه نگهداری و تعمیرات دقیق، منظم، قطعات و
مواد مصرفی با کیفیت خوب نیاز مند می باشد.درغیر اینصورت هزینه نگهداری و تعمیرات بسیار زیاد خواهد شد و ماشین آلات
در تقویم زراعی مشخص، دردسترس و قابل استفاده نخواهد بود.

اعمال یک برنامه پایش وضعیت درواقع پیش بینی زمان دقیق
خرابی، کاهش وقفه های زمانی دربهره برداری از ماشین آلات کشاورزی، افزایش ایمنی، صرفه جوئیهای مالی و بطورکلی
افزایش در راندمان برداشت محصول از واحد سطح را بوجود می آورد. فن آوری پایش وضعیت 1 در خصوص ماشین آلات در
کشورهای صنعتی دنیا و ایران تجربه شده و نتایج خوبی نیز در بر داشته است. در این مقاله کاربرد این روش در خصوص سایر
ماشین آلات بررسی شده و معایب و مزایای آن مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته و با توجه به ویژگی های ماشینهای کشاورزی،
کیفیت نگهداری و تعمیرات، مواد مصرفی، وضعیت مزارع و نیروی انسانی مرتبط، در خصوص تراکتور که یکی از ماشین های
، کشاورزی مهم می باشد، کاربرد تکنیک پایش وضعیت مورد بررسی قرار می گیرد. پایش وضعیت، تکنیکهای مشاهده ای 2
صدا و ارتعاش 3، ذرات فرسایشی موجود در روغن، دما را برای ایفای نقش هشدار شکست قطعات بکار می گیرد. از بین آنها،
آنالیز روغن و ذرات فرسایشی اتخاب گردیده و روی گیربکس و سیستم هیدرولیک تراکتور فرگوسن 285 با استفاده از نمونه
4 روغن گیربکس و هیدرولیک از مرحله شخم PQ گیری روغن انجام شده است.نتیجه اینکه در تراکتور فرگوسن 285 مقدار
زنی به مرحله دیسک زنی و بذر کاری در حال افزایش است.
واژه های کلیدی: پایش وضعیت، نگهداری وتعمیر، ماشین آلات کشاورزی، تراکتور، بهینه سازی
مقدمه
در توسعه صنایع مختلف، نگهداری و تعمیرات پیوسته بعنوان یک ضرورت برای ادامه کارتاسیسات صنعتی و تجهیزات مکانیکی
مورد توجه بوده است. اما این موضوع تنها دردهه های اخیر بصورت یک موضوع مهم مطرح گردیده است. از سالهای 1961 به
بعد درکشورهای صنعتی کارهای تحقیقی قابل توجهی راجع به روشهای مراقبت وضعیت انجام شد. نگهداری و تعمیرات در واقع
به اقداماتی اتلاق می شودکه بمنظور اجتناب، تشخیص و پیشگیری عیب و یا عکس العمل نسبت به خرابی ماشین صورت می
گیرد تا تجهیزات را در وضعیت کاری قابل قبول و بهینه نگه دارد. استراتژی تعمیرات براساس وضعیت عبارت است از اینکه
تعمیری نیاز نیست مگر آنکه نتایج آزمایشات وضعیت دستگاه را بصورت شروع تخریب درآن و یامعیوب شدن عضوی از آن
نشان دهد.به بیان دیگر، پایش وضعیت عبارت است از اندازه گیری منظم فاکتورهای مناسبی از درون ماشین و مقایسه مقادیر
بدست امده از درون ماشین باهم بمنظور بررسی تغییرات در وضعیت رفتاری و سلامت آن ماشین.
مزایای یک برنامه پایش وضعیت:
- کاهش سطح تعمیرات عمومی.
- ارتقا سطح دانش فنی و تخصصی نیروی انسانی درگیرکار.
- کاهش تعداد خرابیهای سنگین و پرهزینه.
- امکان کنترل کیفیت نصب و تعمیرات.
- افزایش عمر مفید دستگاه.

- افزایش کارایی ماشین.
- افزایش قابلیت اعتماد سیستم.
علیرغم نقاط قوت برنامه های پایش وضعیت، برخی ازعلل عدم بهره گیری استراتژی تعمیر براساس وضعیت توسط مدیران
صنایع رامی توان بشرح ذیل خلاصه نمود:
- این روش هنوز بعنوان یک راه حل موثر شناخته شده نیست.
- عدم وجود افراد باتجربه ومتخصص دراین زمینه.
- عدم اطمینان از اقتصادی بودن این روشها.
تجارب حاصله از اجرای برنامه های پایش وضعیت ماشین آلات طی سالیان گذشته نشان میدهدکه بکارگیری این برنامه ها
درصنایع مختلف و غیرنظامی از نقطه نظرهای مختلف حائز اهمیت بوده است که عمدتا شامل محورهای ذیل می باشد:
اقتصادی:
برخی از مدیران اجرایی معتقدندکه درکارهای بزرگ عمرانی نظیر ساخت سد، جاده و تجهیز و نوسازی اراضی کشاورزی، ماشین
آلات و آماده بکار بودن آنها یک نیاز مبرم می باشد. ازطرفی سرمایه اولیه تامین ماشین آلات و هزینه راهبری و نگهداری آنها
بخش قابل توجهی از منابع مالی را به خود اختصاص می دهد.
ایمنی:
به همان میزان که توسعه صنعت و ابداع وسایل و تجهیزات مختلف صنعتی امکان راحتی زندگی انسان و سهولت و سرعت
انجام فعالیتها راافزایش داده است، درصورت عدم رعایت اصول و نکات فنی، به همان میزان نیز زمینه های بروز حوادث،
خطرات جدی، ضایعات انسانی و اقتصادی افزایش خواهد یافت.شاید بتوان به سیستمهای حمل ونقل هوایی بعنوان یکی از
مصادیق اشاره نمود.به همین دلیل امروزه درکلیه ناوگانهای هوایی بکارگیری روشهای پایش وضعیت جز اصول قطعی میباشد.
مواد وروشها
درمراحل سه گانه شخم زنی، دیسک زنی و بذرکاری (درهر مرحله دنباله بند خاص به تراکتور بسته شده و مقدارگشتاور و
سرعت بخصوصی نیاز می باشد)، میزان ذرات فرسایشی موجود در روغن گیربکس و هیدرولیک نمونه گیری و بعد اندازه گیری
و بررسی می شود. درانواع تراکتورها از جمله فرگوسن 285 روغن گیربکس بعنوان روغن هیدرولیک نیز مورد استفاده قرار می
گیرد. ذرات ناشی ازفرسایش ازچرخ دنده ها، ورود گردوخاک و غیره درمخزن بطور شناور قرار میگیرد. وقتی پمپ هیدرولیک می
خواهد روغن را از مخزن مکش نماید و از طریق فیلتر، لوله ها و شیرهای کنترل به جک بفرستد. این ذرات موجب ساییدگی
وخراشیدگی قطعات پمپ و سایر اجزای سیستم هیدرولیک می گردد و با گذشت زمان و کارکردن سیستم مقدار فرسایش
افزایش یافته وموجب شکست قطعات می گردد.
:( Sampling) نمونه گیری
نمونه از قسمت میانی عمق مخزن گرفته شد.
مرحله شخم زنی: تراکتور درساعت 10 صبح به شخم زدن زمین مشغول شد. بعلت محدودیت زمین بنا شد که هر 15 دقیقه
یکبار نمونه گیری صورت گیرد لذا اولین نمونه ساعت 10:15 و نمونه دوم درساعت 10:30 گرفته شد و در فواصل زمانی مساوی
متوالی ادامه یافت، تا اینکه نمونه هشتم درساعت 12 ظهر گرفته شد. بعد ازظهر نیز همانند صبح تعداد 8 نمونه دیگر گرفته شد
و مجموعا تعداد نمونه های روز اول به 16 عدد رسید و روز دوم نیز 4 نمونه دیگر گرفته شدو کلاً تعداد نمونه های مرحله شخم
زنی به 20 عدد رسید.
مرحله دیسک زنی: در سومین روز آزمایش مرحله دیسک زنی شروع شد. در گیربکس مقدار 2 لیتر روغن بهران آذرخش ویژه
2 ساعت کار تعداد 10 نمونه گرفته شد. همانطور که / 10 سرریز شد.مانند مرحله قبل هر 15 دقیقه نمونه گیری شد ودرطی 5
درمرحله قبل ذکر گردید بعلت محدودیت زمین مقرر گردید که دراین مرحله تعداد 10 نمونه و درمرحله بذر کاری تعداد 8 نمونه
گرفته شود.
مرحله بذر کاری: درچهارمین و پنجمین روز آزمایش مرحله بذرکاری شروع و ادامه یافت. مانند مراحل قبل هر 15 دقیقه نمونه
گیری شد و درطی 2 ساعت کار در 2 روز تعداد 8 نمونه گرفته شد.